ارتودنسی و متخصص ارتودنسی

ارتودنسی یکی از روش‌های درمانی در دندانپزشکی است که برای اصلاح نامنظمی‌های دندانی به کار می‌آید. این روش نه‌تنها باعث منظم و زیباتر شدن دندان‌ها می‌شود، بلکه می‌تواند از خرابی و پوسیدگی دندان‌ها هم جلوگیری کند، چراکه دندان‌های نامنظم، می‌تواند باعث خراب شدن زودتر دندان‌ها (به‌علت گیر کردن غذا) و ایجاد مشکلاتی در دستگاه گوارش و سایر دستگاه‌های بدن شود. پس در خیلی از اوقات بنا به صلاحدید متخصص ارتودنسی برای اصلاح نامنظمی دندان‌ها یا جفت شدن‌شان و تصحیح مشکلات فکی-دندانی از روش ارتودنسی کمکک  می‌گیریم. 

متخصص ارتودنسی چه کسی است؟

در‌واقع ارتودنسی رشته‌ای تخصصی از دندانپزشکی است و این علم با مرتب کردن دندان‌ها یا مشکلات مربوط به جفت شدن دندان‌ها، سر و کار دارد. دندانپزشکان در دوره تحصیلات خود در رشته دندانپزشکی، آموزش «اصول درمان‌های تخصصی ارتودنسی» را فرا می‌گیرند و درصورت ادامه تحصیل می‌توانند در رشته ارتودنسی ، تخصص‌های مربوط به درمان و رفع مشکلات پیچیده دندان را فرا گیرند. در مجموع متخصص ارتودنسی دارای تخصص در شناسایی و درمان مشکلات هماهنگی دندان‌ها و وضعیت قرارگیری آنها روی یکدیگر است.

انواع ارتودنسی ها:

دستگاه‌های ارتودنسی به دو دسته ثابت و متحرک تقسیم می‌شوند: ثابت به روشی گفته می‌شود که فرد قادر است وسایل مربوطه را از دهان خارج کند و مجدد در دهان قرار دهد؛ اما ارتودنسی ثابت، به ارتودنسی گفته می‌شود که براکت‌ها به دندان متصل شده و قابل خارج شدن از دهان نیستند. رایج‌ترین درمان ارتودنسی، درمان ارتودنسی ثابت است.  مدتی است در دنیای دندانپزشکی ارتودنسی به‌نام ارتودنسی نامرئی  وجود دارد که به ارتودنسی گفته می‌شود که از مواد پلاستیک شفاف و سخت برای ردیف کردن دندان‌‌ها استفاده می‌شود. ارتودنسی نامرئی از پلاستیک شفاف ساخته شده و به همین خاطر تقریبا غیر‌قابل رویت است.

کدام نوع درمان ارتودنسی ارجحیت دارد؟

هر کدام از این روش‌های درمانی ارتودنسی موارد تجویز خاص خود را دارد. روش متحرک بیشتر برای بیماران زیر 12 تا 14 سال کاربرد دارد و بعد از آن به‌دلیل تثبیت نسبی ساختمان‌های استخوانی فک‌ها عملا روش ارتودنسی متحرک تاثیر زیادی دربر نخواهد داشت. برای بیمارانی که بالاتر از این سن هستند معمولا درمان ثابت تجویز می‌شود تا دندان‌ها در وضعیتی منظم‌تر درر  فک قرار گیرند.

ارتودنسی درد دارد؟!

برخی افراد به‌دلیل مشکلات دندانی که دارند باید برای درمان جدی به دندانپزشکی مراجعه کنند و در صورت نیاز از روش ارتودنسی بهره‌مند شوند؛ اما متاسفانه خیلی از افراد به‌دلیل ترس از درد احتمالی از انجام این کار سر باز می‌زنند، اما بهتر است بدانیدکه اندک زمانی پس از اینکه بریس ارتودنسی تنظیم شد، دندان معمولا درد می‌گیرد، اما این درد پس از مدتی برطرف می‌شود. حتی اگر فردی در روز اول درمان دچار درد شود، می‌تواند زیر‌نظر متخصص ارتودنسی از مسکن‌های مجاز برای کنترل درد استفاده کند.

طولدرمان ارتودنسی به چه صورت است؟

طول درمان ارتودنسی برای همه افراد یکسان نیست و به عوامل مختلفی بستگی دارد. با این حال بسته به میزان مشکل، شرایط بیمار و سن بیمار این زمان متغیر است. اما هرچه سن بیمار بالاتر باشد دوره درمان ارتودنسی به نسبت ممکن است طولانی‌تر باشد.

سن مناسب برای ارتودنسی چه سنی است؟

ارتودنسی را می‌توان در هر سن انجام داد اما زمان درمان بستگی به نوع ناهنجاری دارد. البته نوع ناهنجاری نیز در تشخیص زمان درمان بسیار با‌اهمیت است. اگر سن بیمار کمتر باشد درمان راحت‌تر، کوتاه‌تر و موفقیت‌آمیزتر خواهد بود. در بیمارانی که مشکل فکی دارند حتما باید بیمار را قبل از بلوغ معاینه کرد.

نکاتی که باید در طول درمان ارتودنسی رعایت کنید:

اولین نکته‌ای که باید به آن اشاره کنیم، داشتن بهداشت منظم است. در درمان ارتودنسی رعایت بهداشت دهان و دندان حرف اول را می‌زند. تمیز کردن دندان‌های دارای دستگاه ارتودنسی ثابت مشکل‌تر از تمیز کردن دندان‌های بدون دستگاه ارتودنسی است، ولی با رعایت بهداشت مناسب می‌توان از ایجاد مشکلات دندانی مانند پوسیدگی و مشکلات لثه جلوگیری کرد.

 غذاهای سخت مانند چیپس، آجیل، بلال، ذرت بو داده، ته‌دیگ و... می‌توانند موجب آسیب به دستگاه‌های ارتودنسی شوند. برای خوردن بعضی غذاهای سفت مانند سیب یا هویج می‌توان آنها را به قطعات کوچک‌تر تقسیم کرد. وجود مواد غذایی شیرین در مجاورت براکت‌های ارتودنسی و سیم‌ها و تمیز نکردن آنها می‌‌تواند شانس ایجاد پوسیدگی دندان‌ها را افزایش دهد.

هنگام ورزش‌هایی که احتمال ضربه وجود دارد از محافظ‌های مخصوص دهان باید استفاده شود. برای کودکان در حال ورزش، باید از محافظ مخصوص دهان استفاده کرد.

 طی درمان‌های ارتودنسی چون دندان‌ها در استخوان فک حرکت می‌کنند‌، مقداری لقی در دندان‌ها ایجاد می‌شود که از نظر علمی طبیعی است و در پایان درمان دیگر لقی مشاهده نخواهد شد.

 مسواک‌هایی در بازار وجود دارند که موهایی که در بخش مرکزی سر مسواک قرار دارند، کوتاه‌تر از موهایی هستند که در محیط قرار دارند بنابراین شما می‌توانید سر این مسواک‌ها را روی براکت‌های ارتودنسی (نگین‌ها) منطبق کرده و اطراف براکت‌ها را به‌راحتی تمیز کنید.

مطالب مرتبط:

طرح لبخند

ردیف کردن دندان

ارتودنسی لینگوال

ارتودنسی دیمون

ناهنجاری های فک

ارتودنسی، از عوامل ایجاد تا درمانی فراگیر

دندان‌های انسان دارای اعمال و وظایف گوناگونی هستند؛ چنان که می‌دانید، آن‌ها در جویدن، خرد کردن لقمه غذایی و آماده‌سازی آن برای بلع و ورود غذا به دستگاه گوارش کمک می‌کنند. دندان‌ها همچنین در تکلم و واضح و فصیح صحبت کردن نقش زیادی دارند. وجود دندان‌ها و نحوه قرارگیری آن‌ها در محل مناسب در زیبایی و ایجاد جذابیت در چهره انسان نیز نقش غیر قابل انکاری ایفا می‌کنند.

 

گاهی نظم و ارتباط صحیح بین دندان‌ها و دو فک به دلایل مختلفی برقرار نشده یا در هنگام رویش دندان‌ها به دلایل به‌وجود آمدن اختلالات در مسیر طبیعی و صحیح رویش دندان‌ها دستخوش تغییر نامطلوب شده، در نتیجه آن مشکلات و ناهنجاری‌هایی ایجاد می‌شود که رفع آن‌ها نیاز به انجام درمان‌های ارتودنسی و ارتوپدی دو فک دارد.

ماهیت ارتودنسی

ارتودنسی یعنی منظم کردن دندان‌ها و برقراری رابطه صحیح بین دندان‌ها و دو فک به نحوی که بتوانند وظایف خود را در سلامتی کامل و به‌خوبی انجام دهند.
در مواردی که دندان‌های شخصی کج و معوج و نامرتب هستند یا دندان‌های یکی از دو فک بیش از حد بیرون زده است، نیاز به درمان‌های ارتودنسی احساس می‌شود. از طرف دیگر در مواقعیی که یکی از دو فک بالا یا پایین بیش از اندازه کوچک یا بزرگ یا فاصله بین دندان‌ها زیاد است، ارتودنسی راه حل مناسبی برای رفع این نقایص به شمار می‌رود.
همچنین متخصصان ارتودنسی به افرادی که هنگام باز و بسته کردن دهان، فک پایین شان به سمت راست یا چپ منحرف می‌شود یا هنگام بستن دهان، تعدادی از دندان‌های جلوی دهان آنان به هم نمی‌رسند و نمی‌توانند با هم تماس و ارتباط برقرار کنند، درمان‌های ارتودنسی را پیشنهاد می‌کنند. در مواردی هم که کودکان در سنین بین 6 تا 12 سالگی که سن تبدیل دوره دندان‌های شیری به دندان‌های دائمی است و اصطلاحاً به آن «دوره دندانی مختلط» گفته می‌شود به دلایل مختلفی از قبیل افتادن دندان‌های شیری و رویش دندان‌های دائمی، دچار اختلال و نامرتبی می‌شوند که می‌بایست به منظور بررسی و اصلاح روند رویش دندان‌ها به متخصص ارتودنسی مراجعه شود.

بهترین درمان ارتودنسی

قرار نگرفتن صحیح دندان‌ها و دو فک باعث ایجاد صورت نازیبا و گاه امتناع بیمار از پرداختن به فعالیت‌های اجتماعی، نشاط و خنده شده، گوشه‌گیری و انزوا را در فرد به همراه دارد و در نهایت سبب ایجاد مشکلات روانی در او و تشدید آن‌ها می‌شود.
از سوی دیگر به دلیل آنکه تمیز کردن دندان‌های نامرتب و برداشتن پلاک دندانی ارتودنسی از روی سطوح مختلف دندان‌ها بسیار مشکل است، پوسیدگی‌های دندانی و حتی بیماری‌های لثه نیز در این افراد بیشتر دیده می‌شود.
خوشبختانه امروزه درمان‌های ارتودنسی با توجه به پیشرفت علم و تکنولوژی در سنین مختلف انجام می‌شود و به نتایج مطلوب هم می‌رسد. با توجه به افزایش سن مراجعه‌کنندگان برای انجام ارتودنسی و فراگیر شدن این نوع از درمان و از سوی دیگر پیچیدگی‌های بالای درمانی برخی از بیماران، وجود ارتباط مقابل بین رشته ارتودنسی و سایر رشته‌های دندانپزشکی مانند پروتز و جراحی فک و صورت اجتناب ناپذیر است.
امروزه استفاده از ابزارهای جدید در ارتودنسی، نقش مهم و بسزایی را در درمان ایفا می‌کنند و یکی از این ابزارها که دردهه اخیر ابداع شده و مورد استفاده قرار گرفته، «مینی ایمپلنت‌های ارتودنسی» هستند که در ایران نیز همگام با سایر کشورها توسط متخصصان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

باورهایی که درباره ارتودنسی وجود دارد

باورهای غلط در مورد ارتودنسی

ارتودنسی ثابت در واقع درمان ناهنجاری ‌هایی است که در رابطه با دندان‌ها و فک‌ ها نسبت به قاعده جمجمه وجود دارد.

در درمان ارتودنسی ثابت دندان‌ها به مکان و نقطه‌ای حرکت داده می‌شود که از لحاظ زیبایی بهترین حالت ممکن را ایجاد کند. در این مقاله به یکسری از باور های غلطی که در میان مردم وجود دارد بپردازیم و این باور های غلط را رفع کنیم با ما همراه باشید.

1-روش‌های جدید ارتودنسی تبلیغاتی و بی‌معناست

یکی از این روش های جدید درمان ارتودنسی،  ارتودنسی است که از ده تا 12 سال پیش در دسترس مردم قرار گرفته است. ارتودنسی نامرئی در واقع به طلق‌های شیشه‌ای گفته می‌شود که با توجه به ناهنجاری‌های دندانی تعداد آنها متفاوت است. این طلق‌های ارتودنسی تا چند سال پیش تنها برای برخی درمان‌های ویژه قابل استفاده بود، اما بسیاری از این مشکلات مرتفع شده است. البته هنوز هم درمان ارتودنسی همه ناهنجاری‌ها با این وسیله مقدور نیست. این طلق‌های بیرنگ روی دندان‌ها قرار می‌گیرند و به زحمت می‌توان آنها را دید. بیمار هم هر دو هفته این طلق‌ها را تعویض می‌کند و متخصص ارتودنسی طلق جدیدی را که با توجه به وضع دندان‌های بیمار به شرکت سازندهه سفارش داده وارد دهان بیمار می‌کند. بنابراین حتی در صورت تغییر رنگ این طلق‌ها هم با توجه به این‌که زود تعویض می‌شوند، بهه چشم نمی‌آیند. این درمان ارتودنسی فوق‌العاده راحت است و در طول درمان ارتودنسی، کمتر کسی متوجه می‌شود که چیزی روی دندان‌های بیمار قرار دارد. البته همان‌طور که گفتم این طلق‌ها محدودیت‌هایی دارد و تنها 15 تا 20 درصد افرادی که نیاز به ارتودنسی دارند می‌توانند از اینها استفاده کنند. ضمن این‌که این درمان بسیار گران است. البته نوع دیگری از درمان ارتودنسی نامرئی هم هست که در طول درمان مشخص نیست که سیم‌ها در سمت داخلی دندان‌های بیمار قرار دارند. در این روش سیم‌های ارتودنسی از داخل رویی دندان‌ها نصب می‌شود. این درمان ارتودنسی هم کاملا موثر است هرچند زمانگیرتر و گران‌تر از درمان‌های معمولی است، اما بسیارر مطلوب است و از آنجا که نوع برکت‌های ارتودنسی با برکت‌های معمولی فرق دارد، زبان را اذیت نمی‌کند و به نسوج اطراف دندان هم صدمه نمی‌زند وو تنها باید بهداشت دهان و دندان بخوبی رعایت شود.

2-ارتودنسی فقط باعث زیبا شدن دندان‌ها می‌شود

این باور نادرستی است. ارتودنسی ناحیه پایینی صورت را به طور کامل تحت تاثیر قرار می‌دهد و نه تنها لبخند، بلکه فرم لب و ارتفاع بینی تا چانه را اصلاح می‌کند. به عبارت دیگر با ارتودنسی ثابت می‌توان چهره بیمار را بهتر کرد. می‌توان صورت خیلی گرد راا کشیده‌تر نشان داد. زمانی که ما وضع مطلوبی برای صورت بیمار در نظر بگیریم دندان‌ها و فک‌ها باید در موقعیتی باشد که نهایت زیباییی را فراهم کند و ارتودنسی می‌تواند این کار را انجام دهد.

3-بزرگسالان نمی‌توانند ارتودنسی انجام دهند

این که بزرگسالان نمی‌توانند ارتودنسی انجام دهند، باور نادرستی است. ارتودنسی سن خاصی ندارد. نوزادی که با کام شکری به دنیا آمده در همان ابتدا تحت درمان ارتودنسی قرار می‌گیرد. به دلیل برخی سندرم‌ها مانند سندرم کروزن نیز ارتودنسی زودتر انجام می‌شود که معمولا با جراحی همراه است. این درمان ارتودنسی برای افراد بسیار مسن هم می‌تواند جوابگو باشد. البته ارتودنسی برای بچه‌ها در کشورهایی مثل آمریکا در سن شش سالگی انجام می‌گیرد. این که گفته می‌شود ناهنجاری‌های دندانی بیشتر از گذشته شدهه است، یک باور درست است.

4-پلاک ثابت ارتودنسی بهتر از متحرک است

در گذشته در بسیاری از موارد از ارتودنسی متحرک استفاده می‌شد، اما اکنون این روش بندرت مورد استفاده قرار می‌گیرد و تقریبا کنار گذاشته شده است. ارتودنسی متحرک نمی‌تواند دندان‌ها را در یک فضای سه‌بعدی جابه‌جا کند اما در ارتودنسی ثابت، امکان جابه‌جایی دندان‌ها در یک فضای سه بعدی وجود دارد. در روش درمانی ارتودنسی متحرک موفقیت تا حد زیادی به همکاری بیمارر بستگی دارد. در عین حال برخلاف آنچه تصور می‌شود، روش درمانی ارتودنسی ثابت کمتر به دندان‌ها صدمه می‌زند؛ چراکه دندان‌ها درر جهت کنترل شده حرکت می‌کنند. اگر از ارتودنسی متحرک استفاده شود، ریشه دندان در جهت نامناسبی حرکت می‌کند که ممکنن  است به تحلیل ریشه منتهی شود.

5-ارتودنسی، درمان همه ناهنجاری‌های دندانی است

برخی انحرافات و ناهنجاری‌ها در فک یا دندان می‌تواند به کمک ارتودنسی درمان شود. برخی ناهنجاری‌های فک بالا و پایین نیز بهتر است در سن خاصی نسبت به وضع رشدی بیمار درمان شود. به طور مثال برای درمان ناهنجاری‌های فک نسبت به جمجمه بهترر است در سنین رشد ارتودنسی انجام شود و ناهنجاری رفع شود تا در سال‌های بعد نیاز به جراحی به حداقل برسد، اما برخی از ناهنجاری‌ها از کنترل خارج است. برخی از ناهنجاری‌ها ممکن است آنقدر شدید باشد که درمان ارتودنسی به تنهایی نمی‌تواند آنن  را درمان کند.

6-ارتودنسی معایبی هم دارد

ارتودنسی یک درمان است و قرار نیست چیزی را خراب کند. اگر این درمان درست انجام شود و هم متخصص ارتودنسی و هم بیمار کار خود را درست انجام دهند مشکلات و عوارض بعدی برای فرد ایجاد نخواهد شد. در ارتودنسی بهداشت حرف اول را میزند بیمار باید تمامم دستورات متخصص ارتودنسی را بدرستی اجرا کند و نحوه درست مسواک زدن و نخ کشیدن دندان‌ها را رعایت کند. بی‌شک، گذاشتنن برکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی در دهان، گیر غذایی را بیشتر می‌کند و اگر بیمار در رعایت بهداشت کوتاهی کند دندان‌ها پوسیده می‌شوند.. متخصص ارتودنسی هم در درمان ارتودنسی هم باید اصول را رعایت کند در غیر این صورت ممکن است ریشه دندان‌ها کوتاه شود.. معمولا کسانی که مشکلات فکی و دندانی دارند مشکلات لثه‌ای هم خواهند داشت. درمان ارتودنسی برای رفع این مشکلات همم بسیار کمک کننده است. دندانی که کج‌شده به لثه و نسوج اطراف خود صدمه می‌زند، اما زمانی که این دندان با ارتودنسی صاف ‌شود،، نیروی وارده به فک و جویدن نیز بهتر می‌شود.

7-دندان‌ها بعد از ارتودنسی هم تغییرشکل می‌دهند

این موضوع تا حد زیادی به روش ارتودنسی بستگی دارد. اگر روش انتخاب شده برای درمان بیمار از ابتدا ارتودنسی ثابت باشد، نتیجه خیلی بهتری  به همراه خواهد داشت. البته بیمار نیز باید برای افزایش موفقیت درمان نکاتی را مورد توجه قرار دهد. در اینجا سهم متخصص ارتودنسی 80 درصد و سهم بیمار 20 درصد است و همکاری آنها با هم احتمال موفقیت در درمان را افزایش می‌دهد. اما امروزهه  بندرت پس از درمان ارتودنسی بازگشت مجدد ناهنجاری را در بیمار مشاهده می‌کنیم.

هزینه ارتودنسی و تاثیر این کار روی زیبایی

یکی از راه های زیبا تر شدن ارتودنسی است که بر خلاف عملهای زیبایی خیلی سریع به خواسته ی خود نمی سید و در این کار باید صبر و تحمل زیادی داشته باشیم…

شاید بپرسیم ارتودنسی چیست؟

ارتودنسی یکی از مهمترین رشته‌های تخصصی دندانپزشکی است.

همچنین اولین تخصص معرفی شده در دندانپزشکی می‌باشد . کار ارتودنسی بیشتر تصحیح مال اکلوژن یا جفت شدن نامناسب دندانهاست. این امر می‌تواند ناشی از موقعیت نادرست دندانها یا دو فک نسبت به هم باشد یا ممکن است درجاتی از هر دو مشکل در یک فرد موجود باشد. درمان‌های ارتودنسی ممکن است تنها بر تصحیح موقعیت دندانها و یا تغییر الگو و جهت رشد دو فک (درمان‌های ارتوپدیک) متمرکز باشد.زمان مناسب برای شروع درمان ارتودنسی بستگی به نوع ناهنجاری دارد؛ در مورد بیمارانی که مشکلات اسکلتی دارند، به‌عنوان مثال فک بالای آنها جلوتر از موقعیت طبیعی است یا برعکس فک پایین‌شان عقب‌تر از موقعیت مناسب خود قرار گرفته، بهترین زمان برای شروع درمان ارتودنسی، سال‌های قبل از بلوغ است چون می‌توان از رشد کودکان و نوجوانان برای درمان ارتودنسی این ناهنجاری‌ها استفاده کرد، بنابراین حوالی سن ۹سالگی برای دختر خانم‌ها و حوالی سن ۱۱سالگی برای پسرها توصیه می‌شود.

در مورد مشکلاتی که صرفا مربوط به دندان‌ها می‌شود محدودیت سنی وجود نداشته ولی زمان طلایی برای درمان ارتودنسی حوالی ۱۲سالگی است. نظر انجمن ارتودنتیست‌های آمریکا و ایران نخستین مشاوره با متخصص ارتودنسی باید در سن ۷سالگی باشد تا درصورت نیاز به اقدامات پیشگیری فرصتی از دست نرود.

ارتودنسی در بسیاری از کشورهای دنیا با تفاوتهایی آموزش داده می‌شود. در ایران یک دندانپزشک پس از ۶ سال تحصیل دندانپزشکی و اخذ مدرک دکترای عمومی دندانپزشکی می‌تواند در آزمون پذیرش دستیار (رزیدنت) تخصصی دندانپزشکی شرکت کند و در صورت قبولی وارد این دورهٔ تخصصی شود. طول دورهٔ رسمی تخصص ارتودنسی در ایران ۳ سال است.

در مطب یک متخصص ارتودنسی، هزینه ی ارتودنسی به صورت پیش پرداخت -حدود یک چهارم مبلغ کلی- دریافت می شود. سپس درمان ارتودنسی ثابت یا متحرک که حدود ١٨ تا ٢۴ ماه طول می کشد آغاز می شود و بقیه ی هزینه به صورت اقساط ماهیانه دریافت می گردد.

با توجه به اینکه ارتودنسی با زیبایی صورت و لبخند سروکار دارد و با در نظر گرفتن مراجعات ٢ ساله به مطب هزینه ی ارتودنسی زیاد نیست.

این مطلب را هم در نظر بگیرید که بسیاری از ابزارها و دستگاههای ارتودنسی وارداتی هستند و با نوسانات قیمت ارز قیمت آنها نیز تغییر می کند. ولی متخصص ارتودنسی شما، وقتی هزینه ی ارتودنسی شما را تعیین کرد، باوجود تورم و نوسانات بازار این هزینه در طول دو سال بدون تغییر می ماند.

برخی از درمانگاهها و کلینیکهای دندانپزشکی، ممکن است هزینه ی ارتودنسی را کمتر از مطبهای خصوصی محاسبه کنند که البته انتخاب بین محیط مطب و درمانگاه به سلیقه و نظر فرد بستگی دارد.