ارتودنسی بزرگسالان

یکی از سوالات مهمی که در بین بیماران ارتودنسی به خصوص بیماران بزرگسال رایج می‌باشد امکان انجام درمان ارتودنسی در بزرگسالان است. از مراجعات مکرر این افراد و بیاناتشان این گونه بر می‌آید که باور عمومی در این مورد این است که درمان ارتودنسی تنها در کودکان و نوجوانان امکان پذیر است و با افزایش سن امکان انجام این درمان سودمند کاهش یافته و به تدریج از بین می‌رود و یا در صورت انجام این درمان در بزرگسالان نتیجه کسب شده پایدار نبوده و دندان‌های بیمار به حالت اول باز خواهند گشت. با توجه به اهمیت آگاه شدن مراجعین گرامی در این زمینه و به منظور رفع ابهامات مربوطه بر آن شدیم تا در  این مقاله اطلاعات مختصری را پیرامون این موضوع به شما تقدیم نماییم.

در ابتدا باید گفت که انجام درمان ارتودنسی در بالغین و بزرگسالان به هیچ وجه غیر ممکن نیست و بزرگسالان محترم نیز می‌توانند از این خدمات بهره بگیرند ولی در این زمینه محدودیت‌هایی وجود دارد. به طور کلی سرعت حرکت دندان‌ها در شرایطی که نیروی مناسب به دندان وارد گردد و بیمار در سن ایده‌آل (که حوالی نوجوانی است) قرار داشته باشد در حدود 11 میلی‌متر در ماه است. این سرعت با افزایش سن به دلایلی کاهش می‌یابد. یکی از این دلایل افزایش تراکم استخوان در افراد بزرگسال نسبت به نوجوانان است.
همگی می‌دانیم که دندان‌ها در یک حفره استخوانی قرار دارند و طبعاً در درمان ارتودنسی می‌بایست در همین بستر استخوانی حرکت کنند به طوری‌که بتوانند ارتباط حیاتی خود را همواره با بافت زنده پیرامون خود حفظ نمایند. طبیعی است که افزایش تراکم استخوان احاطه کننده دندان موجب کند شدن فرآیندهای تامین کننده حرکت دندان می‌گردد.
دلیل دیگر افت سرعت حرکت دندان در بالغین کاهش سطح متابولیسم و فرآیندهای رشدی افراد است. در بیماران نوجوان که فرآیندهای رشدی و متابولیکی در سطح بالایی در جریان است٬ فرآیندهای متابولیکی که مسئول حرکت دندان‌ها می‌باشند نیز از این قاعده مستثنی نبوده و به طور فعال‌تری عمل کرده و موجب حرکت دندان می‌گردند در حالی‌که در افراد بالغ با کاهش سطح فعالیت این فرآیندها حرکت دندان‌ها نیز کندتر انجام می‌گیرد.
محدودیت دیگری که تقریباً به طور مطلق در بزرگسالان وجود دارد انجام درمان‌های تغییر رشد (GROWTH MODIFICATION) می‌باشد. همان‌گونه که در مقالات قبلی گفته شد در مواردی که مشکلات اسکلتی در نوجوانان در حال رشد وجود دارد می‌توان با بهره گیری از بعضی وسایل شامل انواعی از پلاک‌های متحرک تغییراتی را در روند رشدی بیمار در جهت بهبود وضعیت اسکلتی‌اش ایجاد کرد که این امکان در بیماران بزرگسال به دلیل توقف رشد فعال وجود ندارد و لذا در صورت وجود مشکلات اسکلتی در بزرگسالان امکان انجام درمان‌های مذکور منتفی بوده و می‌بایست به راه‌های جایگزین نظیر درمان‌های توأم ارتودنسی و جراحی یا ارتوسرجری روی آورد.

از محدودیت‌های دیگر در بزرگسالان مشکلات موجود در بافت‌های نگهدارنده دندان‌ها یا بافت‌های پریودنتال می‌باشد. این بافت‌ها شامل لثه و استخوان‌های احاطه کننده دندان‌ها هستند. احتمال وقوع  بیماری‌های لثه و بافت‌های پریودنتال با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد. این بیماری‌ها معمولاً موجب تحلیل لثه و استخوان نگهدارنده دندان‌ها می‌گردند به طوری‌که در موارد حاد این بیماری‌ها اعمال نیروی ارتودنسی به دندان موجب تشدید روند این بیماری‌ها شده و گاهی موجب از دست رفتن دندان می‌گردد.
از محدودیت‌های دیگری که در درمان‌های ارتودنسی در بزرگسالان دیده می‌شود وجود ترمیم‌های دندانی متعدد در برخی بیماران شامل روکش‌ها و لامینیت‌های چینی و پر کردگی‌های وسیع دندانی و همچنین وجود نواحی بی‌دندانی است که می‌توانند نصب وسایل ارتودنسی را محدودتر و پیچیده‌تر نمایند.
در اینجا لازم به ذکر است که موارد ذکر شده در بالا به معنی عدم امکان انجام درمان در بزرگسالان نمی‌باشد و در صورتی‌که بیمار کاندید انجام این درمان باشد٬ پزشک متخصص می‌تواند با در نظر گرفتن محدودیت‌های موجود در آن بیمار خاص و در میان گذاشتن آنها با بیمار اقدام به طرح‌ریزی بهترین طرح درمان و اجرای آن بنمایند. به این ترتیب طرح درمان در بالغین با محدودیت‌های فوق می‌بایست حتی الامکان شامل محدوده کمتری از حرکات دندانی بوده و در عین حال حداکثر خواست بیمار را تأمین نماید.
در مواردی که بیماری‌های لثه و بافت‌های نگهدارنده در وضعیت حاد قرار دارند ابتدا باید بیمار به متخصص لثه ارجاع شده تا اقدامات لازم به منظور کنترل بیماری حاد لثه توسط متخصص مذکور صورت پذیرد و پس از بر طرف شدن بیماری حاد، اقدام به آغاز درمان ارتودنسی گردد. در مواردی نیز درمان ارتودنسی در بزرگسالان به عنوان یک درمان جنبی یا تکمیلی در جهت فراهم نمودن شرایط لازم برای انجام درمان‌های  ترمیمی دیگر انجام می‌گردد. مثلاً زمانی‌که بیمار نیاز به قرار دادن یک ایمپلنت و یا روکش‌های جایگزین برای دندان‌های از دست رفته دارد و موقعیت دندان‌های مجاور ناحیه طوریست که مانع قرار دادن ایمپلنت و یا روکش مناسب بر روی آنهاست٬ درمان ارتودنسی به منظور اصلاح موقعیت آنها تجویز می‌گردد، بدیهی است که در این موارد وسایل ارتودنسی طوری قرار داده می‌شود که اهداف درمان متمرکز به  همان ناحیه مورد نظر باشد.در پایان لازم به یاد آوری است که درمان ارتودنسی در بزرگسالان غیر ممکن نبوده و با توجه به شرایط دندان‌ها و بافت‌های نگهدارنده و شرایط عمومی بیمار در جهت اصلاح ناهنجاری‌های موجود و بهبود زیبایی و عملکرد دهان و دندان بیمار و هم چنین ایجاد زمینه مساعد برای انجام درمان‌های دیگر دندان‌پزشکی٬ توسط متخصصین مجرب و آگاه قابل انجام می‌باشد و در صورتی‌که درمان توسط متخصص ارتودنسی با رعایت استانداردها و موازین لازم صورت گیرد٬ ثبات نتیجه درمان نیز رضایت بخش خواهد بود. ضمنا پیشرفت‌های اخیر بسیاری از محدودیت‌های ارتودنسی در بزرگسالان را برطرف نموده و انجام این درمان را  در آنها با سهولت بسیار بیشتر و در زمان کوتاه‌تری امکان پذیر کرده است. در مقاله‌ی دیگری به تفصیل به پیشرفت‌های مذکور پرداخته شده است.