متخصص ارتودنسی از یک مجموعه ابزارهای درمانی دندان پزشکی استفاده می کند که شامل هدگیر، بست، براکت، و موارد مانند آن است. از این ابزارها برای انجام فعالیت های زیر استفاده می شود:
جلو بودن دندانهای بالا هنگامی رخ میدهد که فک و دندانهای بالا بر فک و دندانهای پایین، شدیداً همپوشانی دارند. ارتودنسی فک بالا در اصطلاح دندانپزشکی، به معنی جلو بودن دندانهای بالاست و هنگامی به کار میرود که دندانهای فک بالا جلوتر از مرز عادی تماس با دندانهای فک پایین قرار بگیرند.
مشکل جلو بودن دندانهای پایین که اغلب به عنوان نوعی نامرتبی دندانها شناخته میشود، یک مشکل دندان است که باعث میشود فک پایین از حالت معمول جلوتر آمده و به صورت غیرعادی حالت برآمده به خارج داشته باشد. به این ترتیب بسیاری از مواقع دندانهای پایین تا حدودی بر روی دندانهای بالا همپوشانی پیدا خواهند کرد. به منظور آشنایی بهتر با مشکل جلو بودن دندانهای پایین، در جلوی آینه ایستاده و جلوآمدگی دندانهای خود را با توجه به موقعیت جلوتر دندانهای پایین در مقایسه دندانهای بالا تشخیص دهید. برخلاف اورجت، که به نسبت تعداد زیادی از افراد به آن دچار هستند، نیاز به ارتودنسی فک پایین فقط ۵ تا ۱۰۰% جمعیت جهان را تحت تاثیر خود قرار داده و اغلب در بین مردم آسیا مشاهده میگردد.
ارتودنسی معمولاً تا زمانی که کودک به سن حدود 12 یا 13 سالگی برسد، شروع نمی شود. در این سن دندان های کودک رشد کرده و کامل شده است. در برخی موارد، اگر مشکلات دندان قابل توجه نباشد، درمان می تواند چند سال بعد نیز شروع شود. کودکانی که دارای مشکل شکاف کام و شکافتگی سق دهان هستند، احتمالاً لازم است قبل از کامل شدن رشد دندان های آنها در بزرگسالی روش های درمانی ارتودنسی دندان را مورد استفاده قرار دهند.
شکاف کام و یا لب در جلوی دهان، یا همان عارضه لب شکری می تواند موجب مشکلات دندانی مختلفی شود. این مشکلات می تواند در سایز، تعداد، شکل و موقعیت دندان های شیری و یا دائمی ایجاد شود. دندان هایی که در ناحیه ی شکاف قرار دارند، مخصوصا دندان های پیشین جانبی، در اثر شکاف کام و لب بیشتر تحت تاثیر قرار می گیرند. شکاف لب و کام بین دندان های نیش و دندان های پیشین ایجاد می شود. در برخی موارد ممکن است دندان پیشین کلا وجود نداشته باشد. در سایر موارد ممکن است دوتایی شدن دندان های پیشین اتفاق بیفتد، به طوری که در هر سمت شکاف یکی از آن دو قرار گیرد. در موارد دیگر ممکن است دندان پیشین و یا سایر دندان ها وجود داشته باشند اما دارای شکل، تاج و ریشه ی غیرطبیعی باشند.
لازم به ذکر است که در صورت تشخیص دندانپزشک می توان روش درمانی ارتودنسی پیشگیری را زودتر بطور مثال در سن 6 یا 7 سالگی شروع کرد، مزیت شروع درمان در این سن به دلیل در حال رشد بودن فک و دندان ها می باشد، زیرا در این وضعیت بهتر می توان اقدام به مرتب نمودن دندان های نامرتب و کج نمود و در نتیجه موقعیت قرار گیری دندان های دائمی پس از رشد بهتر می باشد. البته این موضوع بدان معنا نیست که در سنین بالاتر نیاز به اصلاح نیست اما نکته حائز اهمیت این می باشد که در این حالت طول زمان درمان ارتودنسی دندان کوتاهتر و گستره آن کمتر می شود.
مراحل ارتودنسی شامل:
قبل از شروع درمان ارتودنسی لازم و ضروری است. هنگامی که ابزارهای لازم بر روی دندان قرار گیرد، احتمال باقی ماندن غذا بر روی دندان و زیر این ابزارها افزایش پیدا می کند و به همین خاطر بیمار به مسواک زدن دقیق تر و جلوگیری از پوسیدگی دندان در طول مدت ارتودنسی درمان نیاز خواهد داشت. به هر حال بیمارانی که از سطح مناسب بهداشت دهان برخوردار نباشند، به احتمال بیشتر پس از شروع دوره درمان با پوسیدگی دندان های خود مواجه خواهند شد.
ارزیابی – متخصص ارتودنسی وضعیت دندان های بیمار را ارزیابی کرده و نحوه رشد آنها بدون استفاده از روش های ارتودنسی را پیش بینی می کند. در این مرحله فعالیت های زیر ممکن است توسط پزشک انجام شود:
هنگامی که این ارزیابی انجام شد، متخصص ارتودنسی درباره روش درمان تصمیم خواهد گرفت.